«کلوئکا ماکسیما» (cloaca Maxima) نام یکی از اولین سیستم‌های فاضلاب در پایتخت کشور زیبای ایتالیا است. با قدمتی حتی بیشتر از ژولیوس سزار، اولین امپراتور رم. این سیستم هنوز در حال استفاده است.

این ساختار به اندازه‌ی آکروپلیس رومانتیک نیست. حتی در حد افسانه‌ی کلوسئوم نیز نیست. اما کلوئکا ماکسیما (عظیم‌ترین فاضلاب) یک معجزه‌ی مهندسی است که چندین قرن از هر دوی آن‌ها قدیمی‌تر و بودارتر است. سیستم فاضلاب باستانی رم حتی قبل از خود امپراتوری وجود داشته و هنوز در حال استفاده است.

3.مصر:

۲۰۰۰ سال قبل از میلاد: نشان تصفیه آب در نوشته های سانسکریت: تصفیه آب با جوش در ظروف مس، قرار دادن در معرض نور خورشید، فیلتر کردن از طریق زغال چوب

۱۵۰۰ سال قبل از میلاد: استفاده مصری ها از زاج سفید برای خارج کردن ذرات معلق از آب

۴۷۰ سال قبل از میلاد: دانشمند یونانی Alcmaeon Croton نخستین دکتری است که می گوید که کیفیت آب ممکن است بر سلامت افراد تأثیر بگذارد

۳۲۲-۳۸۴ سال قبل از میلاد: معرفی روش تبخیر برای از بین بردن شوری آب دریا توسط ارسطو، دانشمند یونانی (استفاده از روش تبخیری توسط ملوانان یونانی)

۹۸ پس از میلاد: نگارش اولین گزارش مهندسی مربوط به تامین و تصفیه آب توسط جولیوس عضو کمیسیون آب رم

۲۵۰-۹۰۰ پس از میلاد: استفاده مایاها از سنگ آهک های متخلخل برای تصفیه آب خانگی (مشابه فیلترهای سرامیکی فعلی)

تاریخچه آب وفاضلاب ایران:

1.گذشته:

آب‌رساني و دفع آب در ايران باستان با روش‌هاي متفاوتي انجام مي‌شد و در محوطه‌هايي مانند چغازنبيل (دوراونتاش)، تخت جمشيد (پارسه) و بند مارون بهبهان نظام‌هاي آب‌رساني و دفع آب مناسبي وجود داشت.يكي از قديمي‌ترين فاضلاب‌هاي كشور در تخت جمشيد (پارسه) پيدا شده است. به اين ترتيب كه آب‌هاي ناشي از بارش باران و نيز آب‌هايي كه از كوه جاري مي‌شدند از طريق ناودان‌هايي در درون سنگ‌ها به پايين مي‌آمدند. در واقع، آب‌ها از كوه رحمت و صفه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ي تخت جمشيد (پارسه) از طريق كانال‌هايي كه ايجاد شده بودند، به خارج از محوطه هدايت مي‌شدند.

با توجه به اين‌كه يكي از قديمي‌ترين اسناد مربوط به ايجاد سيستم فاضلاب از زمان داريوش باقي مانده است، پيش از طرح‌ريزي صفه‌ي سنگي تخت جمشيد (پارسه)، ابتدا فاضلاب آن را طراحي كرده بودند و شايد يكي از دلايلي كه اكنون پس از بارش باران، آب در محوطه‌ي تخت جمشيد (پارسه) جمع مي‌شود، فعال نبودن اين سيستم است.

البته آنچه در تخت جمشيد (پارسه) وجود دارد سيستم دفع سيل و آب باران است و نه فاضلاب.

 با توجه به نقشه ‌برداري‌هايي كه انجام شده، نوع كاركرد سيستم كانال‌كشي تخت جمشيد (پارسه) مشخص است، ولي نمي‌توان گفت كه اين نظام در ايران قديمي‌ترين است، زيرا امكان دارد در جنوب ايران و در شهري مانند شوش سيستم قديمي‌تري وجود داشته باشد، بويژه اين‌كه در دوره‌ي عيلامي شوش، اين موضوع شناسايي نشده است.

 تخت جمشيد (پارسه)  داراي سه سيستم متفاوت آب‌گرداني است كه يكي از آن‌ها آب را از بالاي كوه رحمت به آب‌انبارهاي زيرزميني براي استفاده و شست‌وشو مي‌برد.

ودو سيستم فاضلابدیگر نیزكه يكي براي دستشويي‌ها و ديگري براي دفع آب باران استفاده مي‌شد.

با توجه به اين‌كه آب ناشي از بارندگي از روي سقف‌ها با لوله و تنبوشه‌هاي سفالي به فاضلاب وصل مي‌شد،  تخت جمشيد (پارسه) سيستم پيچيده‌اي در اين‌باره داشت، ولي اگر بخواهيم فقط از فاضلاب بگوييم به تپه‌ي حسنلو (4B) كه به سال 850 قبل از ميلاد مربوط مي‌شود، مي‌توان اشاره كرد.

 در چغازنبيل (دوراونتاش) يكي از قديمي‌ترين سيستم‌هاي آب‌رساني وجود دارد، فاضلاب به مفهوم آنچه امروز مي‌شناسيم در تپه‌ي حسنلو و پيش از آن، در مليان كه دوره‌ي آغاز عيلامي و عيلام ميانه را دربر مي‌گيرد و سپس در تپه يحيي شناسايي شده است. با اين حال، مهم‌ترين و پيشرفته‌ترين سيستم را در شهر سوخته مي‌توان ديد كه قدمت آن به 2500 سال پيش از ميلاد مي‌رسد.

به گفته‌ي  باستان‌شناسان، در محوطه‌ها و تپه‌هاي ديگري مانند گودين‌تپه تنبوشه‌هايي با كاربري فاضلاب و دفع آب پيدا شده‌اند؛ ولي با آغاز دوره‌ي شهرنشيني، مردم دريافتند كه فاضلاب بايد نظام بهتري داشته باشد و نمي‌توان آن را در معابر رها كرد. بر اين اساس، در تپه حسنلو و شهر سوخته رديف‌هاي پيوسته و منظمي از تنبوشه‌ها كشف شدند. به‌طوري كه اكنون قديمي‌ترين سيستم اصولي فاضلاب شناخته‌شده در ايران را در شهر سوخته مي‌بينيم.

آنهادرباره‌ي وجود چنين سيستم‌هايي در كشورها و تمدن‌هاي كهن ديگر نيز مي‌گويد: در مصر باستان نيز چنين چيزي وجود داشت، ولي در هند استفاده از اين روش دفع آب، همزمان با ايران آغاز شد و در شهرهاي تمدن سند باستان، سيستم‌هاي پيشرفته‌ي جمع‌آوري آب وجود داشت.

2.معاصر:

بهره‌برداری از طرح‌های فاضلاب در کشور هم‌گام با توسعه طرح‌های آب‌رسانی نبوده است. در شهرهای دیگر کشور مانند رشت، کرمانشاه، سنندج، خرم‌آباد و اهواز از چاه‌های جذبی و یا شبکه‌های سنتی استفاده می‌شد. در اصفهان انتقال فاضلاب با دست و چرخ سنتی انجام می‌گرفت و برای نخستین بار در سال ۱۳۳۶ کار لوله‌گذاری شبکه فاضلاب آغاز شد. تا سال ۱۳۴۰ حدود ۸۵ کیلومتر لوله‌گذاری شبکه فاضلاب انجام شد. در سال ۱۳۴۹ تصفیه‌خانه آن احداث شد و در سال ۱۳۵۴ مطالعه نخست و دوم انجام گرفت. فاضلاب شهرهای استان تهران نیز از گذشته که جمعیت زیادی نداشت از طریق چاه‌های جاذب دفع می‌شد و برای جلوگیری از آلوده شدن آب چاه‌ها و قنات‌ها، تمهیداتی برای دور نگه داشتن چاه‌های فاضلاب از آنها به کار می‌گرفتند. با توسعه شهرها و رشد جمعیت، آ‌ب‌رسانی به جمعیت شهر تهران از توان قنات‌هاو چاه‌های سنتی خارج شد و آب از طریق احداث سد بر روی رودخانه‌های کرج، لتیان و سپس لار، منتقل شد. ورود آب از منابع جدید در چرخه طبیعی آب اثر گذاشت و باعث بالا آمدن تدریجی سطح آب‌های زیرزمینی شده است به گونه‌ای که در بعضی از مناطق بیم آن می‌رود که آب‌های زیرزمینی با چاه‌های فاضلاب تداخل پیدا کنند و منجر به آلودگی منابع آب‌های زیرزمینی در این مناطق شوند. در بعضی از مناطق میزان افزایش سطح آب‌ها به حدی بود که حتی به زیرزمین‌ها نیز نفوذ کرد. از طرف دیگر توسعه شهرها به مناطق سنگی و رسی باعث احداث ساختمان در مناطقی شد که چاه‌های فاضلاب در آنها کارایی لازم را ندارند. در نتیجه به تدریج قنات‌ها و جوی‌ها، معبر فاضلاب شد و یکی پس از دیگری به فهرست منابع آب آلوده اضافه شدند.
مطالعات مقدماتی طرح فاضلاب تهران توسط برنامه عمرانی سازمان ملل متحد (UNDP) و سازمان جهانی بهداشت(WHO)  از سال ۱۳۵۰ آغاز شد. گزارش نهایی مطالعات مرحله نخست طرح در سال ۱۳۵۳ از طرف مهندسین مشاور «الکساندر گیب» و «جان تیلور» و با همکاری مهندسین مشاور «تهران بوستون و کورس» ارائه شد که شامل طرح جمع‌آوری فاضلاب تهران و هم‌چنین آب‌های سطحی بود. در سال ۱۳۵۵ تکمیل مطالعات مرحله نخست و انجام مطالعات مرحله دوم شبکه فاضلاب تهران توسط وزارت نیرو به مهندسین مشاور الکساندر گیب، جان تیلور و مهندسین مشاور اینفوتک و مطالعات جمع‌آوری آب‌های سطحی به شهرداری تهران واگذار شد. مطالعات تکمیلی مرحله نخست در سال ۱۳۵۶ و برای محدوده ۲۵ ساله پایان یافت. با توجه به این‌که ادامه مطالعات، چندین سال دچار وقفه شد، تغییرات عمده‌ای در مبانی مطالعات طرح به ویژه جمعیت، تراکم، بافت شهری و کاربری زمین به وجود آمد. با هدف به‌‌هنگام کردن مطالعات قبلی بر اساس شرایط جدید طرح، بازنگری مرحله نخست و انجام مطالعات مرحله دوم در سال ۱۳۶۴ به «مهندسین مشاور ری آب» واگذار شد. بازنگری این طرح در سال ۱۳۶۵ تکمیل شد و به تصویب سازمان آب‌منطقه‌ای تهران رسید و به دنبال آن مطالعات مرحله دوم آغاز شد. به دنبال تغییر کارفرما از سازمان آب‌منطقه‌ای تهران به شرکت آب و فاضلاب استان تهران و با توجه به هزینه‌های بسیار بالای اجرای این، اقداماتی برای دریافت وام از بانک جهانی صورت گرفت که دوباره اصلاحات و تغییراتی در مبانی مرحله نخست انجام شد و از لحاظ بروز برخی مشکلات ناشی از نبود دفع بهداشتی فاضلاب و نیاز به اجرای سریع‌تر طرح در سال ۱۳۷۲ کنترل مطالعات مرحله نخست و انجام مطالعات دوم براساس تغییرات انجام‌شده، به «مهندسین مشاور مهاب قدس» واگذار شد.

در جلسه‌ای در تاریخ  ۲۴ اردیبهشت‌ماه ۷۳ در شرکت آب و فاضلاب استان تهران، پس از بررسی مشکلات و ارزیابی نتایج، مطالعات و کلیات طرح به تصویب رسید و به دنبال آن تهیه نقشه‌های اجرایی شروع شد.